Pieśni II Korpusu Polskiego

Pracownik CDZWiP UKEN – dr Mariusz Solarz – w 2024 roku otrzymał stypendium twórcze Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach którego został zrealizowany projekt mający na celu zachowanie od zapomnienia pieśni powstałych przy Armii Polskiej na Wschodzie.

Do powstającego wojska polskiego na południu ZSRS w czasie II wojny światowej docierali polscy artyści. Stworzyli oni zespół pod nazwą Czołówka Teatralna przy dowództwie Armii Polskiej w ZSRS. Po ewakuacji wojska z terenów ZSRS (w 1942 r.) – w Teheranie – kilka zespołów rewiowych zostało zrzeszonych w jeden, o nazwie Polska Parada. Działali tam wspaniali kompozytorzy i twórcy tekstów, którzy swoimi dziełami opisywali losy polskich obywateli w czasie drugiej wojny światowej – szczególnie tych, którzy trafili na Sybir, a następnie wraz z armią pod dowództwem gen. Andersa opuścili ZSRS. Z kilkuset utworów o dużych walorach muzycznych i tekstowych (wszak tworzyli tam tacy przedwojenni artyści jak Feliks Konarski, Henryk Wars, Jerzy Petersburski, Alfred Schütz i inni, znani później m.in. z twórczości do filmów w Hollywood), dziś powszechnie znane są tylko Czerwone Maki. Przez pół wieku w Polsce powojennej muzyka ta była zakazana, tak samo jak żołnierze służący w II Korpusie przez rząd Polski Ludowej byli spostrzegani jako wrogowie partii. Dziś muzyka ta jest całkowicie zapomniana.

W ramach stypendium twórczego została przeprowadzona kwerenda archiwalna i biblioteczna (cieszymy się, że w Archiwum CDZWiP znajduje się ciekawa i wartościowa literatura oraz materiały dot. tego tematu). Kwerenda została przeprowadzona w Polsce i za granicą. Dr Mariusz Solarz dotarł między innymi do materiałów w Muzeum im. ks. Jarzębowskiego w Licheniu, w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie, a także do archiwum Polish Music Center w Los Angeles. Udało się skontaktować również z dziećmi Henryka Warsa. Następnie zostało wyselekcjonowanych 15 utworów i opracowanych na głos z fortepianem (opublikowane tutaj: Pieśni II Korpusu Polskiego). Opracowania te są jak najbliższe ich oryginalnym formom muzycznym. Przy ich redagowaniu, oprócz materiałów nutowych, bezcenne były również nagrania dźwiękowe i filmowe dokonane przez kompozytorów i wykonawców w latach 40. XX wieku.

.
Finałem stypendium jest koncert na którym zostaną zaprezentowane wybrane dzieła wraz z prelekcja historyczną. Odbędzie się on 13 grudnia 2024 r. w Sali Widowiskowej Strefy Sokolskiej Centrum Kultury Podgórza przy ul. Sokolskiej 13 o godzinie 18:00 (wstęp wolny). W wykonaniu stypendium bierze również udział aranżer i pianista – dr hab. Tomasz Chmiel (wykładowca Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie) oraz mezzosopran – dr Magda Niedbała-Solarz (kameralistka, nauczyciel śpiewu solowego, Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego).

.